اردیبهشت ۰۸، ۱۳۸۹

مسیحیت

مقدمه

مسیحیت بزرگترین دین جهان و دین بیش از دو میلیارد نفر در سرتاسر جهان است. پیامبر آنان "عیسی" نام دارد که از مادری به نام "مریم" در بیش از دو هزار سال پیش در سواحل شرقی دریای مدیترانه متولد شد. کتاب مقدس آنان "انجیل" است که دارای چهار نسخه است

تاریخچه

مسیحیت پس از پیدایش, چندان مورد توجه رومیان قرار نگرفت و آنان این دین را متعلق به فقیران و سطوح پایین جامعه می دانستند. این دین در ابتدا به عنوان نوعی جدیدتر از یهودیت شناخته می شد که البته به تدریج از آنان جدا شده و به عنوان یک دین مستقل شناخته شد. لازم به ذکر است که مسیحیان و مسلمانان هر دو پیامبر یهودیان,"موسی", را به عنوان پیامبری الهی به رسمیت می شناسند

در سال 306 میلادی فردی به نام "کنستانتین" به وسیله جنگ توانست در روم به قدرت برسد و بنا به اعتقادات خود مسیحیت را دین رسمی امپراطوری روم اعلام کرد و اولین امپراطوری مسیحی تاریخ را راه اندازی کرد. این کار باعث شد کلیسا (عبادتگاه مسیحیان) قدرت و جایگاه ویژه ای در روم پیدا کند.این امر منجر به فرستادن مبلغان مذهبی بسیاری برای گسترش مسیحیت در سرتاسر امپراطوری و حتی فراتر از آن گشت

امروزه دوره تاریخی بین سالهای 350 تا 1450 میلادی را قرون وسطی می نامند. این دوره تاریخی در واقع دوره قدرت نمایی کلیسا بود. کلیسا در این دوره به ویژه در اواخر این دوره به شدت هر باور, اندیشه و یا اقدامی را که مخالف قدرت کلیسا و آموزه های آن بود, به شدت سرکوب می کرد. شکنجه کافران به دین مسیح و قتل آنان توسط پلیس ویژه کلیسا در دوره قابل توجه بود

بهترین مثال برای بیان این قدرت, اتفاقی است که برای "گالیلئو گالیله" (قرن شانزدهم و هفدهم میلادی) افتاد. او یک دانشمند بود که اعلام کرد زمین به دور خورشید می چرخد. اما کلیسا که بر اساس متون مذهبی معتقد بود زمین مرکز کائنات است و تمامی ستارگان و خورشید به دور زمین می چرخند او را تهدید به سوزانده شدن به عنوان یک کافر کرد و "گالیله" نیز از ترس جانش ادعایش را پس گرفت

لازم به ذکر است, در این دوره تاریخی, کلیسا برای تحکیم پایه های قدرت خود در ذهن انسان ها از هنر موسیقی, نقاشی و معماری استفاده زیادی می کرد و این باعث پیشرفت چشمگیر این شاخه های هنری و علمی در زمان برتری و سلطه کلیسا شد که حاصل آن به جا ماندن نقاشی ها و آثار معماری فوق العاده و بی نهایت ارزشمند از آن دوران شده است

در اواخر قرون وسطی, با توجه به رشد علم و مورد توجه قرار گرفتن انستیتو ها و دانشگاه ها به عنوان مراکز علمی, نفوذ علمی کلیسا رو به افول رفت و در قرون پانزدهم, شانزدهم و هفدهم رشد علم به گونه ای بود که دیگر کمتر کسی به نظر کلیسا درباره مسائل علمی توجه می کرد. در این دوره امپراطوری هایی کوچکتر که در محدوده روم سابق به صورت مستقل شکل گرفته بودند به تدریج دین و سیاست را از یکدیگر جدا کردند و حکومت هایی مردم سالارتر نسبت به سابق را شکل دادند

پس از این کلیسا به شدت با کاهش قدرت مواجه شد و امروزه کلیسا به جز یک نهاد مذهبی جایگاه دیگری در کشور های صنعتی ندارد و نه تنها توانایی تفتیش عقاید و مجازات کافران به دین مسیح را ندارد بلکه به راحتی تمام مورد انتقاد گروههای فکری مختلف قرار می گیرد

ویژگی های مسیحیت و جوامع مسیحی

"عیسی مسیح" فرد محوری در دین مسیح به شمار می رود. یاران ویژه او در زمان حیاتش "حواریون" نام دارند که متشکل از دوازنده نفر بوده اند. بنا به روایات مسیحیان, امپراطوری روم به دنبال فشار یهودیان و به دلیل خیانت یکی از حواریون موفق به دستگیری "عیسی" شد و او را به صلیب کشید. او بدین صورت کشته شد ولی سه روز پس از آن بر روی صلیب زنده شد و به آسمان رفت. به همین دلیل, صلیب, به نماد اصلی مسیحیان تبدیل شد

لازم به ذکر است که مسلمانان که "عیسی" را نیز یکی از پیامبران الهی می دانند , روایتی متفاوت از این واقعه دارند, آنان معتقدند که پیامبر مسیحیان به امر خدا از نظرها پنهان شده است و هرگز به صلیب کشیده نشده بلکه فردی که به او خیانت کرده بود به امر خدا چهره اش شبیه پیامبر مسیحیان شد و به اشتباه و به جای او به صلیب کشیده شد

بنابر اعتقاد مسیحیان (و البته مسلمانان), "مریم مقدس" در زمان تولد فرزندش باکره بوده است و بدون ارتباطی فیزیکی با یک انسان و تنها به امر خدا باردار شده است. مسیحیان این واقعه را نشان این می دانند که پیامبرشان فرزند خداست ولی مسلمانان آن را نشانه برگزیده بودن و پیامبری او می دانند و خداوند را منزه از داشتن فرزند دانسته و کاملا بدون شریک در مقام خدایی در نظر می گیرند

مسیحیان نیز همانند بسیاری دیگر از ادیان, به جهان پس از مرگ و زندگی ابدی اعتقاد دارند. آنان بر این باور هستند که روح انسان ها پس از مرگ به جهانی متفاوت با جهان مادی رفته و در آنجا بر اساس عدالت و حکم خدا و بر پایه اعمال و کردار فرد در زمان حیات به بهشت و یا جهنم می رود

امروزه مسیحیان را می توان به سه شاخه یا مذهب عمده تقسیم کرد که شامل "کاتولیک ها", "پروتستان ها" و "ارتدوکس ها" می شود

کاتولیک ها, کسانی هستند که برتری و رهبری اسقف اعظم روم, یعنی "پاپ" را به رسمیت می شناسند. واژه کاتولیک به معنی "جهانی" است و از اوایل بوجود آمدن کلیسا به آن اطلاق می شده است. کلیسای کاتولیک خود را تنها وارثی می داند که بدون هیچ انفصالی مقام رهبری را از "سنت پیترز" (ارشدترین فرد در بین حواریون) تا زمان حال به ارث برده است. این کلیسا تاثیر بسیار زیادی ( چه مثبت و چه منفی) بر فرهنگ اروپا گذاشته است. همه اعضای این کلیسا (پیروان آن) در سال 1990 نزدیک به یک میلیارد نفر بود که معادل 52 درصد مسیحیان جهان و 16 درصد کل جمعیت جهان در آن زمان بوده است. بیشترین پیروان این کلیسا در اروپا و آمریکای لاتین هستند

پروتستان ها, کسانی هستند که یک جنبش خواستار اصلاحات را در قرن شانزدهم در کلیسای کاتولیک به راه انداختند. خواسته این جنبش بازگرداندن ایمان مسیحی به حالت اولیه آن به همراه حفظ آنچه از کلیسای کاتولیک بودند که فکر می کردند ارزشمند است. پروتستان ها رهبری پاپ را رد می کنند و بر مرجعیت انجیل و ایمان فردی تاکید می کنند. امروزه به هر کلیسا که زیر مجموعه کلیسای کاتولیک و یا ارتدوکس نباشد, پروتستان می گویند

ارتدوکس ها, پیروی شاخه ای از مسیحیت هستند که در ابتدا در نیمه شرقی امپراطوری روم, معادل یونان و ترکیه و خاورمیانه امروزی, پدید آمد. آنها خود را پیرو حقیقی جوامع مسیحی اولیه ای می دانند که به وسیله حواریون در شهر های باستانی مدیترانه به وجود آمده و پس از آن به سایر نقاط دنیا گسترش یافتند. امروزه اکثر پیروان این مذهب در روسیه و شبه جزیره بالکان زندگی می کنند هرچند جوامع ارتدوکس بسیاری در سایر نقاط دنیا حضور دارند. در سال 2000 اعضای این کلیسا حدود 210 میلیوم نفر بود

امروزه اکثر مسیحیانی که در کشور های صنعتی و سکولار زندگی می کنند, در زندگی روزمره خود چندان دستورات دین مسیح را مورد توجه قرار نمی دهند. به عنوان مثال روابط جنسی خارج از ازدواج و مصرف مشروبات الکلی در غرب رواج داشته و کلیسا نیز به دلیل عدم قدرت اجرایی توانایی متوقف کردن آن را ندارد

هرچند کلیسا هنوز هم در بسیاری از جوامع دارای نفوذ است اما این نفوذ را نمی توان با قدرت بی چون و چرای آن در قرون وسطی مقایسه کرد. شاید پیشرفت علمی و گسترش علوم انسانی و فلسفه در غرب و همچنین تاکید بر باورهای فردی و آزادی اندیشه در جوامع پیشرفته را بتوان اصلی ترین عوامل به حاشیه رانده شدن کلیسا در غرب دانست

فروردین ۳۱، ۱۳۸۹

اسلام

مقدمه

اسلام, یکی از سه دین عمده جهان به همراه مسیحیت و یهودیت, از ادیان یکتاپرستی به شمار می رود. پیامبر آنان "محمد" نام دارد که به او "رسول الله" به معنی "فرستاده خدا" نیز می گویند. کتاب مقدس مسلمانان "قرآن" است که زبان آن "عربی" است. مقدس ترین شهرهای مسلمانان "مکه" و "مدینه" نام دارند که هر دو در عربستان قرار دارند و به ترتیب محل بنای "کعبه" قبله مسلمانان, و "مسجدالحرام" آرامگاه پیامبر آنان است

این دین در قرن هفتم میلادی در عربستان ظهور کرد, بنابر این کشور را می توان مبدا اسلام نامید. جامعه مسلمانان شامل جمعیتی نزدیک به یک و نیم میلیارد نفر در پنج قاره جهان می شود, و اسلام سریع تر از سایر ادیان جهان در حال رشد است

اندونزی, پر جمعیت ترین کشور مسلمان جهان است و پاکستان و بنگلادش به ترتیب در پس آن قرار دارند. خارج از خاورمیانه, بزرگترین جامعه مسلمانان به ترتیب در هندوستان, نیجریه, جمهوری های استقلال یافته از شوروی سابق و چین زندگی می کنند

تاریخچه

اسلام در قرن هفتم میلادی در عربستان امروزی ظهور کرد. در آن زمان اعراب داری یک کشور منسجم نبوده و بصورت قبیله ای زندگی می کردند. جنگ های قبیله ای بین آنان بسیار زیاد اتفاق می افتاد. "کعبه",مقدس ترین بنای مسلمانان که در شهر "مکه" در عربستان قرار دارد, جایگاه خدایان آن زمان قبایل عرب بود. این خدایان همگی بت های ساخته شده از مواد مختلف بودند

پیامبر مسلمانان به دلیل آزار و شکنجه پیروانش بوسیله افراد بانفوذ و قدرتمند آن زمان مکه, به مدینه مهاجرت کردند و با ایمان آوردن بسیاری از مردم مدینه به اسلام, در آنجا نوعی حکومت مذهبی بر پایه دین اسلام برقرار شد. پس از جنگ های بسیار بین مسلمانان و بت پرستان, در نهایت "مکه" به دست مسلمانان فتح شد و بت های قبایل مختلف از کعبه جمع آوری و نابود شدند

قبله اول مسلمانان, شهر بیت المقدس (به روایت یهودیان, اورشلیم) بود که در آن زمان شهر مقدس یهودیان و در اختیار آنان بود (این شهر هم اکنون نیز برای یهودیان مقدس به شمار می آید). پس از فتح مکه, مسلمانان, قبله خود را از "بیت المقدس" به "مکه" تغییر دادند (با این حال شهر بیت المقدس شهری مقدس برای مسلمانان است). هر ساله تعداد بسیار زیادی از مسلمانان از سراسر جهان در مراسمی به نام "حج" به این شهر رفته و به عبادت می پردازند

پس از درگذشت پیامبر مسلمانان, "ابوبکر" در یک رای گیری توسط بزرگان آن زمان اعراب به جانشینی وی, به عنوان خلیفه و رهبر جامعه اسلامی", منصوب شد. این انتخاب باعث نوعی از اختلاف بین افرادی شد که پسر عموی پیامبر,"علی بن ابیطالب" را لایق جانشینی پیامبر اسلام می دانستند. استدلال این افراد این بود که در آخرین مراسم حج پیامبر اسلام, وی "علی" را پس از خود "مولا" معرفی کرده است. تقریبا همه مسلمانان بر سر این گفته اتفاق نظر دارند ولی برداشت آنان از این گفته پیامبرشان با هم تفاوت دارد

امروزه کسانی را که "علی" را به عنوان جانشین پیامبر به عنوان "امام" یا رهبر به رسمیت می شناسند, "شیعه", و کسانی را که "ابوبکر" را به عنوان خلیفه و رهبر به رسمیت می شناسند, "سنی", می نامند. اکثر مسلمانان جهان, به ویژه در کشور های عربی را سنی ها تشکیل می دهند و شیعیان شامل اکثر ایرانیان و تقریبا نیمی از مردم عراق می شوند. شیعیان همچنین در بحرین و لبنان نیز پیروانی دارند

انتخاب چهار خلیفه بعد از پیامبر مسلمانان به نام های "ابوبکر", "عمر", "عثمان" و "علی" از طریق تصمیم جمعی بزرگان قبایل عرب انتخاب می شدند اما "معاویه", فرماندار "شام", یکی از سرزمین های اسلامی, در یکی از جنگ های داخلی با خلیفه چهارم, توانست با روشی سیاسی قدرت را به دست گیرد و پس از تثبیت قدرت, پسرش "یزید" را به جانشینی برگزید که این آغاز خلافت موروثی در حکومت اسلامی بود

دو قرن پس از ظهور اسلام, اسلام از محل پیدایش خود در عربستان, به سوریه, مصر, شمال آفریقا و اسپانیا در غرب و به ایران و هند و فراتر از آنها در شرق گسترش یافت. در قرن های پس از آن, اسلام به آناتولی و بالکان در شمال, و مناطق جنوب صحرای بزرگ آفریقا در جنوب گشترش پیدا کرد.

گسترش اسلام در قرن های اولیه پس از پیدایش آن, فتح سرزمین های جدید در شمال که تحت حاکمیت "روم" و "ایران" بودند باعث درگیری بین این دو امپراطوری با مسلمانان شد. در جنگ با ایرانیان که در آن زمان پیرو آیین "زرتشت" بودند, اعراب با استفاده از ضعف های امپراطوری رو به زوال این کشور, موفق به تصرف ایران شدند

درگیری بین مسلمانان و رومیان مسیحی نیز باعث جنگ های بسیار طولانی و خونین بین مسلمانان و مسیحیان شد که به "جنگ های صلیبی" شهرت یافت. تمدن مسلمانان چند قرن پش از پیدایش آن, بسیار قدرتمند شد و نسبت به تمدن های هم دوره خود شکوفاتر, ثروتمندتر و قدرتمندتر بود

پس از انقلاب صنعتی در اروپا و کاهش شدید قدرت کلیسا, اروپا به سمت رشدی فزاینده رفت و از تمدن اسلامی پیشی گرفت. در این زمان, تمدن مسلمانان که خود شامل چندین امپراطوری بود, رو به افول گذاشته بود. امپراطوری "عثمانی" با مرکزیت ترکیه ی امروزی را شاید بتوان آخرین امپراطوری قدرتمند اسلامی دانست که در زمان جنگ جهانی اول به نوعی آخرین روزهای حیات خود را سپری می کرد

امروزه کشور های اسلامی شامل بیش از 50 کشور می شوند که با وجود اختلافات زیاد, با یکدیگر "سازمان کنفرانس کشور های اسلامی" را تشکیل داده و سعی در همکاری با یکدیگر دارند

با وجود اسلامی بودن همه این کشور ها, تفاوت در برداشت آنان از متون اسلامی و در راس آن "قرآن", باعث شده که قوانین این کشور ها و حتی روابط آنان با غرب با یکدیگر تفاوت های عمده ای داشته باشد. اکثر کشور های اسلامی دارای حکومت های غیر دموکراتیک (با توجه به تعریف دموکراسی در غرب) داشته و بصورت پادشاهی مشروطه اداره می شوند. در بعضی از این کشور ها, پارلمان تنها نقش مشورتی داشته و اختیار تمامی امور مستقیما در دست پادشاه است

ویژگی های اسلام و جوامع اسلامی

در زبان عربی, واژه "اسلام" به معنی "تسلیم" و یا "اطاعت", به مفهوم فرمانبرداری در مقابل اراده خداوند است. یک پیرو دین اسلام, مسلمان نامیده می شود, که در زبان عربی, به معنی "فردی که مطیع و فرمانبردار خداوند است" می باشد

نام عربی خدا, "الله" است که به خدایی اشاره می کند که یهودیان و مسیحیان نیز آنرا پرستش می کنند. آموزه اصلی اسلام این است که تنها یک خدای کاملا توانمند, دانا و پدید آورنده این جهان وجود دارد

این یکتاپرستی مطلق, همانند آموزه های اسلام مبنی بر اینکه همه مسلمانان در برابر خدا یکسان و برابر هستند, باعث پدید آمدن یک حس اجتماعی وفاداری به خدا در بین مسلمانان, بدون توجه به سطح اجتماعی, نژاد, ملیت و یا حتی تفاوت در اجرای مراسمات مذهبی, شده است. به همین دلیل, همه مسلمانان متعلق به یک جامعه, به نام "امت", هستند که به قومیت و یا ملیت آنها بستگی ندارد

تقریبا همه مسلمانان به "مهدی موعود" اعتقاد دارند. طبق روایات اسلامی, او فردی است که روزی به فرمان خدا ظهور خواهد کرد و با برقراری حکومتی عادلانه جهان را از ستم نجات خواهد داد. این اعتقاد نوعی از اعتقاد با آخرالزمان محسوب می شوند

یکی از دلایل رشد سریع جامعه مسلمان, باز بودن این جامعه برای تازه واردین است. در هر زمان, یک غیر مسلمان می تواند با اعلام مسلمان شدن, به یک مسلمان تبدیل شود. اعلام اعتقاد یک فرد به اسلام, دلیلی کافی برای مسلمان محسوب شدن است, و نیازی به تایید دیگران و یا مقامات مذهبی ندارد. فرزندان متولد شده در خانواده های مسلمان نیز به صورت خودکار مسلمان محسوب می شوند

جوامع اسلامی مختلف در جهان امروز, دارای تفاوت های آشکاری در نوع برداشت از دین خود هستند. این تفاوت باعث تفاوت هایی اساسی بین مسلمانان ملایم و صلح جو در آمریکای شمالی و تاحدی ملایم در اروپا و حتی در بعضی از کشور های اسلامی, و افراط گرایان مذهبی در پاکستان, افغانسان و بسیاری کشوری های اسلامی دیگر شده است

مسلمانانی که خارج از کشور های سکولار غربی زندگی می کنند تا حدی به سیاست ها و جامعه غرب بی اعتماد هستند و هرچند همه مسلمانان خواهان درگیری با غرب نیستند, اما تندرو های مذهبی جنگیدن با غرب و در راس آن آمریکا را لازم و ضروری می دانند. امروزه بسیاری از کشور های اروپای غربی از بیم گسترش افراط گرایی مذهبی, اقدامات و تا حدی محدودیت های مذهبی را برای ادیان مختلف و در راس آنها اسلام, اعمال می کنند که مورد حمایت و استقبال سکولار ها و مورد انتقاد گروه های مذهبی و تا حدی طرفداران حقوق بشر قرار گرفته است